In gesprek met Melati Wijsen, een twintigjarige Indonesisch/Nederlandse klimaatactiviste die verandering teweegbrengt. Indonesische eilanden als Bali raken overspoeld door het plastic en dat heeft Melati aangespoord om Bye Bye Plastic Bags op te richten, een non-profitorganisatie gedreven door jongeren die nee zeggen tegen plastic. Zij voeren campagne voor duurzamere alternatieven voor plastic tassen en vooral voor een verandering in mentaliteit. Wij hadden de kans om een gesprek met Melati te voeren over wat ze allemaal bereikt heeft.
“Het was niet één moment, er was geen ontkomen aan, we zagen iedere dag opnieuw plastic.”
Wat heeft jouw geïnspireerd om een campagne tegen plastic op te zetten?
Ik denk dat het niet zozeer een bepaald moment was, maar meer een combinatie van meerdere momenten. Het gevoel dat je er niet aan kunt ontsnappen, eigenlijk. Dat is iets wat we ervaren hebben toen we opgroeiden op het eiland Bali, daar was overal plastic afval. Het een overduidelijk probleem, je kon er niet van wegkijken, het plastic was onmogelijk over het hoofd te zien. Mijn zusje Isabel was toen 10 en ik was 12 jaar, we zagen gewoon wat er met ons thuisland gebeurde en we zeiden: “Genoeg geweest. Wat gaan wij hieraan doen?” Het was niet één moment, er was geen ontkomen aan, we zagen iedere dag opnieuw plastic.
Plastic is een wereldwijd probleem, maar waarom is het juist op Bali zo’n groot probleem?
Daar denk ik veel over na, weet je, want Bali is een eiland waar 20 jaar geleden lang niet zo veel plastic gebruikt werd als nu. We gebruikten nog altijd de traditionele bananenbladeren, geweven manden, het leven zonder plastic was gewoon een feit. En nu is het compleet het tegenovergestelde. Ik denk dat de reden waarom het zo’n groot probleem is in Bali, maar ook een wereldwijd probleem, is omdat plastic goedkoop en gemakkelijk is en we zijn eraan gewend geraakt om het te gebruiken. Dus dat is de uitdaging die voor ons ligt, om die mentaliteit te doorbreken en mensen uit te dagen om terug te gaan naar die levensstijl. Want er was eens een tijd dat plastic niet bestond.
Wat zou jij graag zien dat mensen gaan doen om de wereld te veranderen?
Ieder van ons heeft zijn eigen rol te vervullen, of het nu jongeren zijn die in de voorlinies vechten voor verandering, CEO’s, managers of politici, en tijd is een luxe die we ons niet kunnen veroorloven. Die veranderingen echt doorvoeren, dapper en onverschrokken genoeg zijn om ambitieuze doelstellingen ook echt te verwezenlijken, dat is wat er iedere dag opnieuw moet gaan gebeuren. En dat kan beginnen met iets simpels als “nee” zeggen tegen plastic tasjes voor eenmalig gebruik of een brief schrijven aan je gemeente om deze verandering te eisen. Oh, en als je dat kan, investeer dan in groene energie, investeer in oplossingen en in je gemeenschap!
Hoe kijk jij naar overconsumptie en welke rol speelt dat?
In mijn heel korte leven heb ik constant het gevoel omringd te worden door die ‘meer, meer, meer-mentaliteit’ en daar ook af en toe in meegezogen te worden. Het is moeilijk om je daarvan los te trekken omdat iedereen in de samenleving en iedereen om je heen waarde hecht aan de verkeerde dingen, in de zin van dat ze waarde hechten aan materialistische dingen. Het is niet alleen meer en meer en meer, het is ook deze levensstijl waar we naar de buitenwereld kijken voor dingen als dankbaarheid of bevestiging en we niet naar binnen kijken en niet die verbinding met onszelf zoeken, en ons ook niet verbonden voelen met een hoger doel, en dan verliezen we de hoop. Dan verliezen we de motivatie, dan verliezen we de passie om op te staan voor dingen die er echt toe doen.
“Iedereen in de samenleving en iedereen om je heen hecht waarde aan de verkeerde dingen, materialistische dingen.”
Welke definitie zou jij geven van bewuste consumptie?
Bewuste consumptie is een beetje een nietszeggende uitdrukking geworden. Maar ik denk dat wat ermee bedoeld wordt van één kant, de kant van de consumenten, is dat we de macht hebben om bewuster te worden, de juiste vragen te stellen. Weet je, dat we onze bedrijven aansprakelijk kunnen stellen voor de producten die in de schappen terechtkomen en wat we kiezen om te consumeren. Maar aan de andere kant opent het ook nieuwe deuren, gaan bedrijven inzien dat er een hele markt is, met veel potentiële klanten, met mensen die echt precies willen weten wat er van begin tot eind komt kijken bij de productie. Waar komt het vandaan? En waar komt het uiteindelijk terecht? Dat zijn de twee belangrijkste vragen met betrekking tot bewuste consumptie.
Wat is de rol van transparantie in een relatie tussen mensen en merken?
Er is een markt voor, mensen willen het en mensen zijn klaar voor verandering. Als jongere in de voorlinie van de verandering is een van de grootste excuses die ik nog steeds hoor in de vergaderkamers, ook op hoger niveau, altijd dat de mensen er nog niet klaar voor zijn. En daar kan ik met mijn hoofd niet bij, want weet je, ik ga de straat op en ik ben erbij als de gemeenschap weer een workshop georganiseerd heeft en dan zie ik dat de mensen meer dan gereed zijn voor verandering. We wachten erop. En we nemen ook actief de leiding erin.
Wat betekent het echt voor een merk om transparant te zijn?
Merken en overheden hebben grote woorden over verandering, maar dat is allemaal voor de bühne. Bij transparantie gaat het er ook om hoe je die veranderingen doorvoert. De moeilijke kanten horen er ook bij. Het komt te vaak voor dat alleen het goede nieuws gevierd wordt en de rest krijgt te weinig aandacht. Stel je voor dat bedrijven vanaf het begin af aan transparant zouden zijn. Hoe veel krachtiger en sneller zou de verandering dan wel zijn? Als we denken aan mogelijkheden, dan denken we dat ze te ver weg in de toekomst liggen. Maar de kans is er nu en die moet je vandaag grijpen. Het begint bij wat we vandaag kunnen doen.
Wat is het belangrijkste dat je mensen wilt meegeven?
Ik geloof echt dat jonge mensen de verandering kunnen versnellen. En op dit moment is tijd een luxe die we niet hebben. We moeten kijken naar manieren om de stemmen van jongeren harder te laten klinken. Het is vaak frustrerend om als jong persoon in de frontlinie te staan, want de dingen veranderen te langzaam. Er liggen mogelijkheden voor goede dingen die we vandaag kunnen invoeren. We moeten de verandering versnellen. We moeten vandaag beginnen.
“Als we denken aan mogelijkheden, dan denken we dat ze te ver weg in de toekomst liggen. Maar de kans is er nu en die moet je vandaag grijpen. Het begint bij wat we vandaag kunnen doen.”
