MAYUKH SEN

Toen ik jong was, wilde ik filmcriticus worden. Als kind las ik Entertainment Weekly alsof het de bijbel was en ik kon iedere winnares van de Oscar voor beste actrice vanaf 1960 uit mijn hoofd opnoemen. Ik ben twee keer afgestudeerd in geschiedenis en communicatie aan Stanford en meteen daarna in 2014 naar New York verhuisd omwille van mijn familie. Ik was eigenlijk van plan om een master te volgen in filmstudies aan NYU Tisch, maar gezien de thuissituatie heb ik me uiteindelijk niet ingeschreven voor het programma. In plaats daarvan begon ik als freelancer te schrijven over films, televisie, muziek … ieder aspect van cultuur, behalve eten. We spoelen even vooruit naar de zomer van 2016, toen een redacteur van Food 52 contact met me opnam. Ze waren op zoek naar een nieuwe schrijver en dat hoefde niet per se een ‘voedingsfanaat’ te zijn. Iemand die niet zozeer een passie had voor koken, maar over eten kon schrijven vanuit een breder cultureel perspectief. Toen ik dat mailtje voor het eerst las, dacht ik: “Dit is hilarisch.”

Ik was wel bekend met het concept van voedingsschrijver als beroep, maar ik kon mezelf totaal niet in die wereld plaatsen. Het kwam op mij over als een beroep dat was verbonden aan een bepaald ras en een bepaalde klasse waar ik niet toe behoor. Als ik dacht aan voedingsschrijvers, dan zag ik duffe witte mannen in pak voor me. Maar ik was 24 jaar en dringend op zoek naar een fulltimebaan als schrijver, het liefst met een cultureel element, dus toen dit aanbod binnenkwam, heb ik het aangenomen. Ik wilde ook graag het vertrouwen winnen van een redacteur die mij zou toestaan om verhalen te schrijven met meer diepgang, meer in de richting van rapportages dan opiniestukken. Voor die verhalen moest ik meer onderzoek doen en dat was mijn manier om mijn … laten we het ‘geïnformeerde onwetendheid’ noemen … te corrigeren. Want mijn kennis over voeding voordat ik hiermee begon was echt nul, nog lager zelfs.

Ik wist wel wie Julia Child was. Ik had wel eens gehoord van James Beard. Deze verhalen schrijven en het onderzoekswerk dat ik daarvoor moest doen, was mijn eerste onderdompeling in de culinaire wereld en iedereen heeft mijn leerproces kunnen volgen. Ik heb het al eerder gezegd, maar binnen onze bedrijfstak bestaat het idee dat je echt een passie moet hebben voor koken of vaak naar restaurants moet gaan om van dit werk te kunnen leven. Ik denk dan: “Tja, ik heb met allebei niet zoveel…” En dat is het punt: er zijn andere manieren om verhalen te vertellen over eten. En dat inzicht zal deze hele wereld rondom voeding openstellen voor een breder publiek. Ik realiseer me nu dat ik er voordeel van heb gehad dat ik niets van deze branche afwist voordat ik erin stapte. Want ik heb wel gemerkt, en dat vind ik wel problematisch, dat hoe langer je erin zit, hoe makkelijker het wordt om alleen een heel specifiek lezerspubliek aan te spreken: de mensen die er al wat vanaf weten. Het resultaat daarvan is dat schrijven over voeding geïsoleerd raakt, de verbinding met de algemene cultuur kwijtraakt, en op die manier zul je veel lezers verliezen omdat een beperkt publiek zich daartoe aangetrokken voelt. Terwijl je de gemiddelde lezer veel beter kunt bereiken als je een verhaal benadert met gevoel, de emotionele kanten belicht. En het helpt ook als je af en toe een beetje dom uit de hoek komt, ha.

Tijdens de eerste maanden dat ik in de voedingsmediawereld werkte, voelde ik me erg eenzaam omdat iedereen om me heen wit was, of toch op zijn minst de mensen die zichzelf in de kijker wisten te spelen. Ons redactieteam bestaat uit tien personen en ik hou zielsveel van ze allemaal, maar ik was de enige met een kleurtje, dus dat viel wel meteen op. Ik schreef vanuit een heel ander perspectief, niet alleen omdat ik in de buitenwijken van New Jersey geboren en getogen ben, maar ook omdat ik queer, bruin en een kind van immigranten ben. Het was soms moeilijk om me te verplaatsen in de mensen om me heen, ik had soms het gevoel dat ik er niet thuis hoorde. Daarnaast werd ik ook geconfronteerd met lezers die best gemeen tegen me konden zijn, want zij zagen opeens een onbekende naam en een vreemd gezicht op hun geliefde kookwebsite. Er zijn zoveel vormen van ongelijkheid ingebed in de mediawereld en de voedingssector, vooral op het gebied van ras en klasse. En daar heb ik flink wat van op mijn bord gekregen. Maar dat is zeker niet altijd in de smaak gevallen. Dus ik besloot al vrij vroeg in mijn carrière als voedingsschrijver om mijn blik te richten op andere mensen in de voedingswereld die ook afkomstig zijn uit gemarginaliseerde groepen. Dat zijn mensen van kleur, vrouwen, queer mensen, immigranten … en sommigen zou je in meerdere ‘hokjes’ kunnen stoppen. Door op zoek te gaan naar hun verhalen, kreeg ik een beter inzicht in mijn eigen plek binnen deze branche, want helaas zijn racisme en discriminatie nog steeds merkbaar aanwezig. Het is niet makkelijk om binnen deze bedrijfstak zichtbaar te zijn. Mijn streven is om met mijn werk de manier waarop het algemene publiek denkt en praat over eten te veranderen.

Een van de belangrijkste drijfveren om mijn boek te schrijven, was omdat ik echt wil afrekenen met het idee dat ‘succes’ voor immigranten in dit land, en dan met name op culinair gebied, gelijk zou moeten staan aan assimilatie. Ik heb mensen binnen deze branche met een achtergrond die vergelijkbaar is met die van mij vaak horen zeggen dat ze zouden willen dat het eten van hun volk gezien wordt als ‘Amerikaans eten’. Ik begrijp dat ergens wel, maar ik ben het er niet mee eens. Ik vind dat je met zo’n houding nou net nog meer ruimte biedt aan blanke overheersing en wit privilege. Omdat je er dan op gericht bent om tegemoet te komen aan de wensen van de witte klant, om de witte klant een plezier te doen en zijn goedkeuring voor je te winnen. En ik vraag me dan af: waarom zou dat belangrijk zijn? Als ik kijk naar mijn eigen identiteit, waarom zou het voor mij uitmaken of Bengaals eten wel of niet als Amerikaans gezien wordt? Moet dat dan? En wat betekent dat eigenlijk? Veel vrouwen over wie ik in mijn boek geschreven heb, verzetten zich hevig tegen dat idee. Zij zeggen vol overtuiging: nee, mijn eten is niet Amerikaans. Het is Jamaicaans. Het is Iraans. Zij zetten hun kookkunsten in als middel om hun identiteit te behouden. Een van de vrouwen over wie ik heb geschreven, kwam naar Amerika in een tijd waarin de mensen van haar land van herkomst als slechteriken werden neergezet binnen de Amerikaanse cultuur. Zij nam zich voor om via haar gerechten de menselijkheid van haar volk tot uitdrukking te brengen en daar is ze overtuigend in geslaagd.

Het is een groepsbiografie van zeven verschillende vrouwen die naar de VS geëmigreerd zijn en werkten als kok of schreven over voeding of kooklessen gaven, sommigen deden zelfs alle drie. Na hun aankomst in Amerika zetten deze vrouwen hun kookkunsten in om te laten zien wie ze zijn en een ode te brengen aan de plek waar ze vandaan komen. Dit was voor hen een manier om hun identiteit met trots te kunnen uitdragen. Maar velen van hen hadden ook te lijden onder discriminatie en voelden de druk om hun voeding aantrekkelijker te maken voor een ‘Amerikaans’ publiek, waarmee eigenlijk bedoeld werd ‘witte mensen met een dikke portemonnee’. Sommigen van hen hebben echt geprobeerd om aan de wensen van de gevestigde voedingsorde tegemoet te komen door zich eerst aan de regels te houden en vervolgens te proberen om die regels ietwat aan te passen. Anderen hebben zich erbij neergelegd: “Ik kan niet ‘succesvol’ zijn binnen deze branche, want er is niemand die op mij lijkt. Ik beschik niet over de materiële middelen om het mezelf makkelijker te maken, dus ik ga gewoon mijn eigen ding doen, onafhankelijk.” Hoewel ik beide beslissingen bewonderenswaardig vind, ben ik meer geïnteresseerd in die tweede houding.

Het idee dat over Amerika bestaat, is het beeld van een glorieuze culinaire smeltkroes, waar je om de hoek een taco kunt bestellen en een straat verder pakora. Dat aspect komt zeker terug in mijn boek, maar ik wil er verder op ingaan hoe dat zo gekomen is, en de manier waarop mensen daarnaar kijken wil ik bijstellen. Ik wil laten zien dat immigranten die hard werken om ‘ons’ – en ‘ons’ betekent in werkelijkheid weer ‘de welvarende witte consument’ – van eten te voorzien, in werkelijkheid voor enorme uitdagingen kwamen te staan omdat de branche zich telkens weer tegen hen keert, niet voor hen gemaakt is. Het idee dat “immigranten ‘ons’ voeden” en “immigranten de klus wel zullen klaren”… wie stel je daarmee eigenlijk centraal? Ik wil de aandacht binnen de voedingsmediawereld verleggen van de consument naar de mensen die echt het werk doen. De manier waarop macht binnen de voedingsmedia wordt geportretteerd is statisch. En dat moet veranderen.

Dit klinkt als een cliché en misschien afgezaagd, maar als ik mijn appartement uitga dan wil ik ‘zichtbaar onzichtbaar’ zijn. Mijn alledaagse kloffie is een grijs, zwart of wit T-shirt of sweater met rechte jeans. Als je mijn schoenenkast opent, zie je alleen maar witte sneakers. Ik draag niet graag shorts, dus ik blijf bij mijn 501® ’93 jeans, zelfs in de zomer zit die nog super, supercomfortabel – heel ademend en niet te warm. Zo nu en dan doe ik eens gek en draag ik marineblauw, olijf of beige! Maar over het algemeen is mijn kledingkeuze rustig en ingetogen.